Тете каласа пани

Аттен пиччĕшне, Горбунов Степан Ивановича аса илсе. 

 

— Тете, пар-ха каласа,
Вăрçăра пулни çинчен,
Хăвăн хăрах уруна,
Унта хăварни çинчен?

— Ачам, йывăр-çке мана,
Асилмешкĕн иртнине…
Ыйтрăн пулсан, эс тăнла,
Астуса юл кашнине.

Вăрçă — пӳтсĕр япала,
Ялан вылять вутпала,
Йывăр ăна ăнланма,
Уçса каласа пама.

Тахăшĕ пуçлать вăрçа —
Тапранать вара нуша,
Тапăнаççĕ пĕрисем,
Ум пӳлеççĕ теприсем.

Мĕльюншарăн пĕр енчен,
Ытларах — тепĕр енчен,
Çулăм тăкать пур енчен,
Тамăк тăрать тахçанччен.

Кун пек танксе, тупăсе,
Самолетсе тĕрлисе,
Бомбосемпе минăсе,
Халăх курман ĕмĕрне.

Шел, арканчĕç хуласем,
Кĕлленчĕç тата ялсем,
Нимĕç килчĕ пит хĕссе,
Халăхсене пĕтерсе.

Килчĕ Мускав çывăхне,
Хатĕрлерĕ медальне —
Анчах пулчĕ урăхла,
Сивĕ тăчĕ хăрушла.

Сивĕ енчен, Çĕпĕртен,
Килчĕç çарсем çĕнĕрен,
Хăваларĕç анăçа,
Вĕсем кĕтнĕ-и ăна!

Вăрçă кайрĕ вăйлăрах,
Хирĕç тăраç вирлĕрех,
Хĕçпăшалĕ çĕнĕрех,
Аслисем те ăслăрах.

Нимĕçĕ питĕ чее:
Вăйне пухрĕ пĕр çĕре,
Сталинград патне тухса,
Кайрĕ вăйлăн тулхăрса.

Тамăк çитрĕ хулана,
Вилĕм тăчĕ ташласа.
Анчах эпир хăраман,
Парăнма та шутламан.

Шăла çыртса, юн тăкса,
Эпир хĕснĕ çич юта!
Вăл тытăнчĕ парăнма,
Анăç еннелле тарма.

Хамăн çинчен малалла,
Тытăнатăп калама:
Кăнтăр Урал еннелле,
Илсе кайрĕç инçете.

Йĕпхӳ хули патĕнче,
Чăн та пысăк-çке тĕнче!
Тытрĕç пире вĕрентме,
Тупăсенчен тĕл пеме.

Саккăрмĕш декабрьте,
Хĕрĕх иккĕмĕш çулта,
Пачĕç лейтенант чинне,
Илтĕм командир ятне.

Хатĕрлерĕç вирлĕрех,
Тупписем те вăйлăрах,
Халăхĕсем çирĕпрех,
Шанчăкĕсем хĕрӳрех.

Кĕç вуннăмĕш январьте,
Хĕрĕх виççĕмĕш çулта,
Килчĕ приказ Мускавран:
Форма пулать çĕнĕрен.

Пĕтрĕç çухари ромбсем,
Çанă çинчи паллăсем —
Килчĕç çутă пакунсем,
Хитре, кăмăллă тумсем.

Чинсем пачĕç çĕннисем,
Çӳле ӳссе пынисем.
Эпĕ — офицер халĕ,
Шалу килелле кайĕ.

Кăмăл çӳле çĕкленет,
Вăрçа каймашкăн хистет,
Халăх курчĕ тимлĕхне,
Хушрĕ хăй вăй-хăватне.

Талпăнатпăр малалла,
Илнĕ пур хĕçпăшала.
Хамăрпах пур тупăссем,
Сĕтĕреççĕ лашасем.

Хĕрхенеттĕм вĕсене,
Çын пек ăслă чунсене —
Ывăнатчĕç кунĕпе,
Пăхатчĕç куççӳлĕпе.

Хам çимелли çăкăра,
Панă тепĕр чух ăна —
Аманаççĕ те вилеççĕ,
Вĕсем çынсемпе пĕрле.

Литва патĕнче кас-кас,
Юрĕ çурĕ çав тери:
Тарăн пулчĕ, кăпăшка,
Чĕркуççи патне çити.

Çул юпленчĕ виç енне,
Курăнать инçе-инçе —
Тупăсене лартмалла,
Лайăх вырăн тупмалла.

Юр ашатăп шалалла,
Çĕр метр та ытлалла…
Астумастăп малалла:
Мина çурăлнă айра!

Выртап çапла тĕмеске,
Юнĕ юхать пур енне.
Хăрах ури пит кĕске:
Кăçат кунчипе кăна.

Çура-çура кĕпене,
Çыхкаларăм сурана,
Кăшкăратăп çынсене,
Никам пымас çывăха.

Мина лартнă-çын пĕлет:
Камăн сирпĕнес килет?
— Тух-ха! — теççĕ кăшкăрса,
Айккинчен пăхса тăрса.

Вăйăм пĕтсе çитиччен
Шурăм мĕн астăвиччен.
Çитнĕ хамах çул патне,
Лекнĕ санитар алне.

Вагон çине тиесе
Ăсатрĕç тухăç енне.
Ултă кунтан силленсе,
Çитрĕм эп госпитале.

Хаяр сăмах: «гангрена»
Килсе кĕчĕ хăлхана —
Татрĕç тепре урана,
Сывă юлтăм, тав турра.

Çӳреп халĕ протезпа,
Нăтăрт-натăрт сасăпа,
Тӳрĕ утма тăрăшап,
Анчах темшĕн тайăлап.

Пĕррехинче, çав çулта,
Лекрĕ Литвара канма —
Кайрăм Шауляй енне,
Салтак çăвисем патне.

Пăхса пынă май курап:
Ман палăкăм ларать!
Манăн ятăм ун çинче,
Чĕре çурăлса тухать!

Чунăм кӳтсе килнипе,
Лартăм вил тăпри çине.
Куççӳль юхрĕ нумайччен,
Тăна пырса кĕриччен.

28.11.2019
13:01